ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ

(Νομολογία άρθρο 38 του Ν. 1892/90, ΠΔ 156/94, άρθρο 2 του Ν. 2639/98, άρθρο 2 του Ν. 3846/10 και άρθρο 17 του Ν. 3899/10)

 Α. ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

1. Τι θεωρείται μερική απασχόληση

Μερική απασχόληση γενικά εννοούμε την απασχόληση που προκύπτει από συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού για παροχή εργασίας επί ορισμένο ή αόριστο χρόνο, μικρότερης διάρκειας από τον αντίστοιχο κανονικό χρόνο της πλήρους απασχόλησης.

Η μικρότερη διάρκεια μπορεί να αφορά τόσο τις ημέρες ή εβδομάδες ή δεκαπενθήμερα ή μήνες ή τον μειωμένο χρόνο απασχόλησης ανά ημέρα π.χ. 6ωρο, 5ωρο, 4ωρο κλπ.

Κανονικό ωράριο θεωρείται αυτό του συγκρίσιμου εργαζόμενου με ίδιες συνθήκες και καθήκοντα στην επιχείρηση με ωράριο πλήρους απασχόλησης (διότι πιθανόν να ρυθμίζεται από Σ.Σ.Ε. ή ειδική σύμβαση εργασίας) και αν δεν υπάρχει συγκρίσιμος εργαζόμενος, τότε λαμβάνεται υπόψη η συλλογική ρύθμιση που θα ίσχυε αν είχε ο ίδιος απασχόληση κατά πλήρες ωράριο.

2.Αποδεικτικά στοιχεία νομιμοποίησης και απόδειξη μερικής απασχόλησης

Απαιτείται κατάρτιση σύμβασης εργασίας η οποία θα πρέπει να γνωστοποιηθεί στην οικεία επιθεώρηση εργασίας εντός 8 ημερών από την κατάρτισή της.

Προσοχή! Σε αντίθετη περίπτωση μη εμπρόθεσμης γνωστοποίησης τεκμαίρεται ότι η σύμβαση καλύπτει σχέση εργασίας πλήρους απασχόλησης.

3. Μπορεί μια σύμβαση πλήρους απασχόλησης να μετατραπεί και πώς σε μερικής απασχόλησης;

Εκτός από την αρχική κατάρτιση της σύμβασης μπορούν ο εργοδότης και ο μισθωτός να συμφωνήσουν μετατροπή της σύμβασης πλήρους απασχόλησης σε μερική υπό τις προϋποθέσεις της νέας κατάρτισης σύμβασης, γνωστοποίησης κλπ.

4. Ποια στοιχεία πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνονται στη σύμβαση για να θεωρείται έγκυρη;

Πέραν τυχόν λοιπόν όρων που μπορεί να συμφωνούν μεταξύ των συμβαλλόμενων που πάντοτε πρέπει να είναι σύμφωνοι με την ισχύουσα εργατική νομοθεσία αλλά και τον Αστικό Κώδικα (άρθρα 648 – 678), την καλή πίστη (άρθρα 281 και 288 του ΑΚ) και θα πρέπει να περιλαμβάνονται: τα στοιχεία ταυτοποίησης των συμβαλλόμενων, στοιχεία ταυτοποίησης εργοδότη ή επιχείρησης επί νομικής μορφής, ο τόπος της παροχής εργασίας, ο χρόνος ή και οι ημέρες απασχόλησης, ο συμφωνηθείς μισθός ή αμοιβή ανά ημέρα ή ώρα κλπ, οι όροι της προηγούμενης συμβάσεως που τροποποιούνται και δεν ισχύουν πλέον.

5. Επί μερικής απασχόλησης ισχύουν διαφορετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις των μισθωτών συγκριτικά με τα αντίστοιχα των απασχολούμενων με πλήρη απασχόληση;

Σε ότι αφορά:

Τις αποδοχές: Υπολογίζονται για τον συγκεκριμένο χρόνο απασχόλησης σύμφωνα (κατ’ αναλογία) με τις νόμιμα ισχύουσες ΣΣΕ των μισθωτών της επιχείρησης και του συγκρίσιμου εργαζομένου αν υπάρχει με τα αυτά καθήκοντα και λαμβάνει επί πλέον της ΣΣΕ αμοιβή.

Άδεια – επίδομα αδείας – επιδόματα εορτών: Κανονικός ο υπολογισμός με αποδοχές που θα ελάμβαναν αν εργάζονταν κατά το χρόνο δηλαδή της άδειάς τους και για επιδόματα εορτών με ότι αναλογεί στον πραγματικό χρόνο απασχόλησης και μειωμένες αμοιβές.

Απασχόληση αργίες – Κυριακές – τυχόν υπερωρίες: Δικαιούνται νόμιμα τις προσαυξήσεις όπως ορίζει η εργατική νομοθεσία. Υπόψη για τυχόν παροχή πρόσθετης εργασίας, θα είναι υποχρεωμένοι οι μερικώς απασχολούμενοι να παρέχουν πρόσθετη εργασία στα πλαίσια της καλής πίστης όταν αυτή λαμβάνει χώρα κατά ασυνήθη τρόπο όταν όμως παρέχεται κατά συνήθη τρόπο μπορεί να αρνηθούν.

Σημ.: Όπως αντιλαμβάνεστε είναι εξαιρετικά δύσκολο τόσο στον εργοδότη ή τον μισθωτό να αποδείξουν τον ασυνήθη ή συνήθη τρόπο. Ως εκ τούτου και προς αποφυγή διενέξεων ορθόν θα ήταν να υπάρχει συναίνεση εκ μέρους των συμπρατόντων.

6. Το ωράριο μπορεί να είναι διακεκομμένο Για τους μερικώς απασχολούμενους όχι, εκτός αν είναι οδηγοί ή συνοδηγοί σχολικών αυτοκινήτων, καθηγητές γενικώς φροντιστηρίων Μ.Ε. ή ξένων γλωσσών.

7. Προϋπηρεσία επί μερικής απασχολήσεως Λογίζεται κάθε ημέρα απασχόλησης ως ημέρα πλήρους απασχόλησης.

8. Προτίμηση μερικώς απασχολούμενων για θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης Οι μερικώς απασχολούμενοι όπως προβλέπεται εκ της νομοθεσίας έχουν δικαίωμα προτεραιότητας για τις νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που πρόκειται να δημιουργηθούν στην επιχείρηση και έχουν σχέση με την ειδικότητα ή όμοια καθήκοντα του απασχολούμενου.

9. Υπάρχει κάποια εξαίρεση για το χρόνο διάρκειας της ατομικής σύμβασης εργασίας; Ναι για τις εποχικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που οι συμβάσεις πρέπει να καταρτίζονται για ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο εργασίας.

10. Αν ο μισθωτός πλήρους απασχόλησης αρνηθεί πρόταση εργοδότη για μερική απασχόληση, ο εργοδότης μπορεί να προβεί σε καταγγελία της συμβάσεως εργασίας του; Σε αυτή την περίπτωση τυχόν απόλυση είναι άκυρη, αρκεί να αποδεικνύεται (δύσκολα φυσικά) ότι αυτή είναι η αιτία της απόλυσης.

11. Πώς διενεργείται η ασφάλιση των μερικώς απασχολούμενων; Διενεργείται νόμιμα στους αντίστοιχους φορείς για κύρια και επικουρική ασφάλιση αναλόγως του μισθού και του χρόνου απασχόλησης, αναλόγως εξαήμερου ή πενθήμερου λειτουργία της επιχείρησης και απασχόλησης του μισθωτού κλπ.

12. Σε περίπτωση που η μερική απασχόληση έπεται κάποιας άλλης κύριας απασχόλησης μισθωτού, τότε η μερική ασφαλίζεται; Ναι. Ασφαλίζεται κανονικά ως πολλαπλή ασφάλιση αν ο κύριος φορέας ασφάλισης είναι το ΙΚΑ, αν δεν είναι, τότε ασφαλίζεται επίσης, λαμβανομένου υπόψη όμως αν είναι παλαιάς ή νέας ασφαλισμένη (δικαίωμα επιλογής ενός μόνο ασφαλιστικού φορέα) ή αν ανήκει ο μισθωτός στα πρόσωπα που εξαιρούνται της πολλαπλής ή παραλλήλου ασφάλισης.

Β. ΕΚ ΠΕΡΙΤΡΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ

Είναι περίπτωση μερικής απασχόλησης διαφέρει όμως ως προς τα χαρακτηριστικά και το περιεχόμενό της διότι αναφέρεται σε εργασία με λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή εβδομάδες ανά μήνα ή μήνες ανά έτος κλπ. όμως το ωράριο για κάθε ημέρα απασχόλησης πρέπει να είναι πλήρες και όχι μειωμένο.

Επομένως εκ περιτροπής απασχόληση με μειωμένο ωράριο δε νοείται. (σχετική η υπ. αριθμ. 5/Σ 12.1.2010 Γν/ση Ολομ. του ΝΣΚ). Απαιτείται κατάρτιση σύμβασης και εντός 8 ημερών κατάθεσή της στην επιθεώρηση εργασίας. Τα στοιχεία που πρέπει να περιέχει η σύμβαση είναι αυτά που προαναφέρθηκαν ανωτέρω στις συμβάσεις μερικής απασχόλησης.

Για τα επιδόματα εορτών και άδειας, τον τρόπο υπολογισμού τους κλπ υπάρχει ειδική ρύθμιση με την Κ.Υ.Α. 19040/81 άρθρο 4 παρ. 3 ενώ για την κανονική τους άδεια ισχύουν οι διατάξεις των Ν. 3302/04 ως και των λοιπών εργαζομένων. Σε ότι αφορά τις αποδοχές επιδόματος αδείας, του χρόνου απασχόλησής τους υπολογίζονται επί του πράγματι καταβαλλόμενου μισθού ή ημερομισθίου κλπ.

Γ. ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΕΡΓΑΣΙΑ

Είναι κι αυτή μια μορφή μερικής απασχόλησης όμως δεν ρυθμίζεται συγκεκριμένα από το εργατικό δίκαιο ως ειδική μορφή απασχόλησης με ιδιαιτερότητα.

Είναι παρεχόμενη εξαρτημένη εργασία για ορισμένες μέρες το μήνα μέσα στην εβδομάδα που δεν υπακούει σε συγκεκριμένη περιοδική απασχόληση (τότε θα ήταν μερική ή εκ περιτροπής εργασία) ώστε ο εργαζόμενος δεν απασχολείται όλες τις ημέρες της εβδομάδας ή του 15ημέρου, μήνα κλπ., αλλά εργάζεται ορισμένες μόνο ημέρες. Ο χρόνος απασχόλησης δηλ. πλήρες ωράριο, μειωμένο αλλά και πέραν των 8 ωρών ημερησίως δεν χαρακτηρίζει αυτή την εργασιακή σχέση.

Εν ολίγοις αυτή η ακανόνιστη μορφή εργασίας είναι λίγο δύσκολο να αποδειχθεί ή νομιμοποιηθεί και μπορεί να δημιουργήσει πολλές αμφισβητήσεις και δικαστικές διενέξεις. Πραγματικά δουλεύει δίχως πρόβλημα εξ όσων αποδεικνύεται από τη δικαστηριακή νομολογία μόνο για καθηγητές φροντιστηρίων γενικώς M.E. ή γλωσσών.

Δεν χρειάζεται κανένας έγγραφος τύπος σύμβασης όπως στις άλλες μορφές απασχόλησης που εκ του νόμου είναι υποχρεωτική.

Η μισθοδοσία είναι η νόμιμη που αντιστοιχεί στον χρόνο απασχόλησης και στην αντίστοιχη αμοιβή. Επιδόματα εορτών και άδειας ως και άδεια επίσης υπολογίζονται νόμιμα σύμφωνα με το χρόνο απασχόλησης και της καταβαλλόμενης αμοιβής. (Στο επόμενο τρόπος υπολογισμού αμοιβής των διαφόρων μορφών απασχόλησης, υπολογισμός αδείας, επ. εορτών και αδείας κλπ.)

 

Χρ. Καλλιαντέρης

Οικονομολόγος – Νομικός

Σύμβουλος εργατικών – ασφαλιστικών θεμάτων